สิทธิการิยะ  ถ้าจะดูน้ำ ให้ตั้งเกณฑ์ 85,000 ลง เอาจุลศักราชปีจะทำนั้นมาหาร เศษเป็นเกณฑ์ ตั้งเกณฑ์ลง

เอาอายุปีจะทำนั้นมาคูณ จึงเอา 16 หาร

                ถ้าเศษ ดังนี้             1-2-3-4-5                 น้ำน้อยแล

                “                           6-7-8-9-10               น้ำเป็นกลางแล

                “                           11-12-13-14-15        น้ำมากแล

อายุปี

                ชวด        ฉลู           ขาล         เถาะ        มะโรง     มะเส็ง

                1              2              3              4              5              6

                100          120          30            37            58            36

                มะเมีย     มะแม      วอก         ระกา       จอ           กุน

                7              1              2              3              4              5

                80            100          120          30            37            54

                เกณฑ์นี้ได้ทดลองแล้ว ถูกมากกว่าผิด

ปีน้ำน้ำมากหรือน้อย

                ถ้าใคร่จะรู้ น้ำปีนี้มากหรือน้อย ให้ตั้ง 85,000 เอาจุลศักราชปีนั้นบวกเข้า แล้วเอาฉกามพจรทั้ง 6 คูณ

และเอาใสฬสพรหม 16 ชั้นหาร

                ถ้าได้เศษดังนี้             1-2-3-4                    น้ำน้อยแล

                “                              5-6-7-8-9                 น้ำงามแล

                “                              11-12-13-14-15        น้ำมากแล

คุมมหาสงกรานต์

                สิทธิการิยะ ท่านให้คุมมหาสงกรานต์ไปวันใดไซร้

                 ถ้าไปวันอาทิตย์ ของในแผ่นดินข้าวก็จะแพง จะได้ครึ่งเสียครึ่ง จะแพ้นักปราชญ์ และสัปบุรุษคนทั้งหลาย จะได้ความยากนัก จะเกิดเหตุ คนจะฆ่าฟันกันแล

                ถ้าไปจันทร์ ฝนจะมีหัวปี ข้าวจะงามนัก คนจะได้ยาก ให้เกรงท้าวพระยาและเสนามนตรี และผู้หญิงจะทำร้าย จะเกิดกล้าแข็งและคนจะเป็นไข้เจ็บปีนั้นแล

                ถ้าไปวันอังคาร มิดี คนจะเกิดทุกข์โศก คนทั้งหลายจะตายเพราะความไข้ แผ่นดินจะแห้งแล้ง หัวปีจะมีฝนแต่น้อย จะเกิดศึกรบกัน จะเกิดกลียุค คนจะได้ยากนักแล

                ถ้าไปวันพุธ จะมีฝนหัวปี ข้าวจะงามลูกจะมิสู้ดีนักและว่าคนจะตายเพราะความไข้ ให้เกรงวัวควายข้าไทแล

                ถ้าไปวันศุกร์ เทวดาจะรักษาคนทั้งหลาย จะอยู่ดีกินดี บ่มีความไข้ข้าวจะงามคนเกิดศรัทธาทำบุญให้ทาน

จะเกิดสุขแก่คนทั้งหลายแล

                ถ้าไปวันเสาร์ แผ่นดินแห้งแล้ง คนทั้งหลายจะไข้ตาย น้ำจะมิปรานี จระเข้จะเกิดขบคนทุกแห่ง

                คนทั้งหลายจะเกิดทุกข์ จะเกิดเดือดเนื้อร้อนใจ จะเกิดโจรผู้ร้ายจะเกิดกลียุคเพราะ ผู้ใหญ่ และสัตว์ในป่าก็จะตาย ฝนจะมีหัวปี ภายหลังจะร้ายลิงค่างจะตาย จะเกิดทรพิษในแผ่นดิน ฟ้าจะผ่า หนูจะกัดข้าวก็มี จะเป็นทุกข์น่ากลัวนักทุกข์ตลอดปีแล

ทำนา

                วัน 1-4 (อาทิตย์-พุธ)              แรกนาดีนักแล

                วัน2-3 (จันทร์,อังคาร)           แรกงนาเกี่ยวข้าวดีนักแล

                วัน7-5 (พฤหัส,เสาร์)              แรกข้าวขึ้นยุ้งดีนักแล

                ถ้าจะแรกนา ถ้าในเดือน 6 เป็นนาขวัญ ถ้าเดือน 7 เป็นนามิ่ง อุดมนัก ถ้าเดือน 8-9 เป็นนาหิน ไม่ดีแล

                เมื่อจะแรกนา ให้ทำขวัญนา ให้แรกวัน 1-4 (อาทิตย์-พุธ) จะเกิดผลอุดมแล

แรกนา

                ถ้าแรกนาวัน 2-5 (จันทร์-พฤหัส) จะเสียผล

                ถ้าแรกนาวัน 3-6 (อังคาร,ศุกร์) สัตว์จะเบียดเบียน

                ถ้าแรกนาวัน 7 (เสาร์) จะเกิดทุกข์ทุกเมื่อ

                ถ้าจะแรกนาวัน 1-4 ให้เอาชายพรหมจารี (ชายบริสุทธิ์ยังไม่แตะต้องหญิง) แรกเสียก่อนจึงจะกันเสนียดจัญไรแล

                เมื่อแรกนั้นทำดังนี้ เอากระทงเหล้า 1 กระทงน้ำ 1 กระทงแกงส้ม 1 กระทง แกงหวาน 1 กระทง ไหว้พระภูมิเจ้าที่ เทียน 8 เล่ม ดอกไม้ 8 ดอก แล้วจึงเซ่นเหล้าขาว ให้ออกชื่อตาพุมยายพัด (ชื่อสมมุติ) เป็นชื่อเจ้าของนานั้น แล้วจึงใช้ชายพรมจารีนั้นไถก่อนให้ได้ระยะ 3 ช่วงด้ามปะฎักแล้วท่านให้ดูขี้ไถดังนี้

                ถ้าขี้ไถหงายไปซึ้งหน้า สมบัติพระอินทร์ดีนัก

                ถ้าขี้ไถหงายครึ่งหนึ่งเป็นอุบาทว์พระศุลี ให้กลับอุบาทว์ เสียก่อนจึงจะดี เมื่อจะกลับอุบาทว์นั้นให้ทำดังนี้

คือท่านให้เอาดินหนทางสามแพร่ง พระธรณีไว้บนจอมปลวก (ถ้าไม่มีจอมปลวกให้พูนดินสูง เอารูปพระธรณีตั้ง แล้วเอาดอกไม้ขาวบูชาบัตร) (รูปพระธรณี) ไปฝังเสียที่มุมนา จึงจะหายอุบาทว์แล

                ถ้าจะหว่านข้าวตกกล้านั้น ให้ทำในวัน 6 (ศุกร์) แต่เอายาม 3 ถ้าวัน 4 (พุธ) เอายาม 2 จึงจะเกิดผลอุดม ดังโชดึกเศรษฐีและมหาเศรษฐีมิรู้ขาดทรัพย์แล               

                เมื่อพระไพรศรพรณ์เจ้าทรงครรภ์นั้น ให้ทำขวัญข้าวขึ้น 8-10-11 ค่ำ ขวัญข้าวนันจึงมาพร้อม เป็นโภคสมบัติของเราแล

                เมื่อจะแรกเกี่ยวข้าวนั้น ท่านให้เกี่ยววัน 2-3 (จันทร์-อังคาร) ก่อนจึงจะเกิดผลดี ถ้าจะเสียผล เมื่อจะเกี่ยวนั้น ท่านให้บูชาแม่พระไพศรพณ์ด้วยเครื่องแป้งน้ำมัน และปลา เนื้อข้าวเหล้า บัตรอันหนึ่ง หมาก 11 คำ กระทงรูปเทียน บูชาปลากรายมีหัวหาง เครื่องหอมทั้งปวงบูชา แล้วจึงลงมือเกี่ยวแล

                เมื่อจะเอาข้าวขึ้นเกวียน หรือจะเข็นหรือจะหาบก็ดี ให้ปั้นรูปตามุ่งใจแม่นและรูปยายแก้วใจรักนี้แล ด้วยดินปลวกแล้วเซ่นวัวด้วยเครื่องมัจฉมังสาให้เอาผ้าสีชมพูนุ่งห่มเขาทั้งสอง (ตามุ่ง ยายแก้ว) บูชาด้วยเงินและทอง ขวัญข้าวมาถึงพร้อมกันแต่บนเกวียนนั้นแล

                เมื่อจะเอาข้าวลงจาเกวียน และเมื่อจะตั้งลอมข้าวให้ทำบัตร 5 อัน กระทง 5 ลูก วางกลางที่ จะวางลอมนั้น 1 อัน เครื่องหอมเทียนธงฉัตรนั้น 1 ให้บูชามัจฉมังสาบายศรี สำรับ 1 เมื่อจะบูชานั้นให้ออกชื่อตารักยายสอนผู้เป็นเจ้าที่นั้นเสียก่อน จึงเอาของนั้นมาทับลงบนลอมข้าว ขวัญข้าวนาพร้อมกันแล

                ถ้าจะฝังเสารเกียด ให้ฝังวัน 2-5-6 (จันทร์ ,พฤหัส, ศุกร์) จึงจะดี

                ถ้าฝังวัน 1-3-4-7 ไม่ดี จะเสียผลแล

                เมื่อฝังเสารเกียดนั้น ให้เอาขี้วัว 1 ขี้นกพิราบ 1 ขี้ม้า 1 ทาตนเสารเกียด แล้วเอาข้าวมา 3 อย่าง คือ ข้าวขาว

อย่าง 1 ข้าวแดงอย่าง 1 ข้าวดำอย่าง 1 เอาอย่างละปั้น 3 บัตร ตำรวมใส่เครื่องพระยาบวช กระทง 3 ลูก ใส่แกงส้มกระทง 1 ใส่แกงหวานกระทง 1 ใส่น้ำกระทง 1 เอาแป้งหอม น้ำมันหอมเจิมเสารเกียดบูชาพระโคนาก่อน จึงฝังบัตรละต้นเสาแล้วรดนำคว่ำบัตรลงแล้วจึงฝังเสาเถิด

                เมื่อจะทอดข้าวนั้น ถ้าวัน 1 ทอดหนบูรพาก่อน ถ้าวัน 2 ทอดหนตะวันตกก่อน ถ้าวัน 3 ทอดหนอีสานก่อน ถ้าวัน 4 ทอดหนอุดรก่อน ถ้าวัน 5 ทอดหนทักษิณก่อน ถ้าวัน 6 ทอดหนอาคเนย์ก่อน ถ้าวัน 7 ทอดหนพายัพก่อน

                หมายเหตุ บัตรทำเป็นรูป 3 เหลี่ยมเรียกว่า “บัตรคางหมู” ทำเป็นรูปตั้ง 4 เสา ขึ้นไป เรียกว่า “บัตรพระเกตุ” ทำเป็นรูป 4 เหลี่ยม มียอดเรียกว่าบัตรนพเคราะห์

                สิทธิการิยะ ถ้าจะตัดไม้ทำเสารเกียด ท่านให้เอาไม้ฤาษี (ไม้ไผ่สีสุก) หรือไม้อื่น ซึ่งถือกันว่าเป็นมงคล เมื่อจะฝังเสารเกียดกลางลานข้าว

                ถ้าฝังวัน 5 เอาปลายปัดไปทางทิศอุดร

                ถ้าฝังวัน 2 เอาปลายปัดไปทิศปัศจิม

                ถ้าฝังวัน 1-3-4-7 จะเกิดขโมยลักข้าวแล

                ถ้าจะเอาข้าวเข้ายุ้ง อย่าให้ถูกฝีมอญ ถ้าถูกมันจะกินข้าวเสียครั้งแรก ตักกินเมื่อใดผีมันจะตักกินเมื่อนั้น ให้ดูตามเดือนจงดีเถิด

                ถ้าตักกินขึ้นค่ำ 1                    ผีช่วยกินข้าว 9 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 2 ค่ำ                   ผีช่วยกิน 1 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 3 ค่ำ 8 ค่ำ            ผีช่วยกิน 2 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 4 ค่ำ                   ดีนัก

                ถ้าตักกินขึ้น 5 ค่ำ 9 ค่ำ            ผีช่วยกิน 4 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 6 ค่ำ                   ผีช่วยกิน 5 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 7 ค่ำ 11 ค่ำ          ผีช่วยกิน 6 คน

                ถ้าตักกินขึ้น 12 ค่ำ 13 ค่ำ        ดีนัก

                ถ้าตักกินขึ้น 14 ค่ำ                 ผีช่วยกัน 1 คน

                ถ้าข้างแรม 1 ค่ำ 5 ค่ำ 6 ค่ำ 7 ค่ำ 8 ค่ำ 9 ค่ำ 10 ค่ำ 11 ค่ำ 14 ค่ำ 15 ค่ำ   ชั่วนัก

                ถ้า 2 ค่ำ 3 ค่ำ 4 ค่ำ 12 ค่ำ 13 ค่ำ              ดีนักแล